Koronabirusaren pandemia gure garaiko osasun-larrialdirik garrantzitsuena bihurtzeko bidean da. Bizi garen mundua izugarri konplexua dela erakusten digu, baita haren dinamika sozial eta politikoak ere, pertsona arteko harremanak eta alderdi psikikoak barne. Pasatzen ari garen hau identitate eta kultura guztietatik haratago doa. Kutsaldia ageriko adierazgarria da, ikusarazten diguna noraino bihurtu den gure mundua globala, interkonektatua, korapilatsua oso. Kutsaldi garaietan elkartasun-falta irudimen-falta da beste ezer baino gehiago.

Esta obra recoge la aportación doctrinal del partido político Euskadiko Sozialistak Elkartze Indarra (ESEI) (‘Fuerza para la Unidad de los Socialistas Vascos’), creado en 1976 y disuelto en 1981.

ESEI hizo un primer esfuerzo por definir un proyecto socialista democrático vasco, cuyo carácter nacional se expresaba a través de unas exigencias orgánicas y políticas concretas, y en cuyo carácter socialista democrático pretendieron reunir los rasgos del Socialismo de la Europa meridional, muy especialmente del socialismo francés. ESEI nació con el objetivo de ocupar un espacio nacionalista y socialista a través de un proyecto nacional que involucrara un concepto de nación vasca no esencialista. Se posicionaba de manera realista frente a la mera reivindicación del ejercicio del derecho de autodeterminación –inalcanzable en aquellos momentos–, y optaba por priorizar los grandes problemas que habían de afectar a la construcción nacional de Euskadi en la inminente etapa constitucional y estatutaria. ESEI concebía la construcción de Euskadi a partir de la política autonómica, con la que debía lograrse el afianzamiento del autogobierno. Su apuesta por el autonomismo no suponía una renuncia a la política nacional vasca unitaria. ESEI abogó así por obtener y desarrollar el Estatuto autonómico, fundamentando las bases de lo que llamó la política de Frente Autonómico o de Consenso Autonómico.

Los textos aquí recogidos, de una gran finura intelectual y profundo conocimiento técnico, son claves para el mejor conocimiento de la historia política de la transición vasca, tanto para el propio ESEI como para el resto de partidos vascos, pues la documentación compilada ofrece nutrida información sobre estos, además de informar y analizar pormenorizadamente los retos jurídicos, económicos, culturales, educativos y sociales de aquel período.

Mendiz mendi, basoz baso, iturriz iturri, bidez bide, haitzez haitz.

Aralar, mundua leku den lurra.

Nobelagile goiztiarra eta ugaria dela frogatua utzi zuen Pako Aristik 80ko urteetako nobelagintzan: Kcappo (1985), Irene (1987) eta Krisalida (1990). Hiru nobelak gertatzen dira baserri giroko munduak eta mentalitateak pisu handia duen auzune eta herri txikien tamainako leku batean. Irene nobelatik aurrera leku horri Belandia deritza. Sonataren ohiko lau mugimenduak hirura ekarriz, nobela bakoitzari tempo edo erritmo narratibo bat txertatu nahi izan dio autoreak.

Kcappo nobelak lortu du hiruren artean arrakastarik handiena. Bi adiskideren arteko istorioa da kontatzen zaiguna, eta haien familiena. Pako Aristik Ernesto Guardiola eta Santos Aldabalde adiskideen bizitza kontatzen du, Ernesto jaio eta plaza agerian hiltzen duten arte. Bitarte horretan, gauza asko gertatzen da: adiskidetasun apurtuak, sexu-harreman biolentoak, haragikeria grinatsuak, hilketa odoltsuak, urkamenak…

Erruak erro luzeak ditu. Mina da, eta ez jakintza, kontzientziaren giltza. Egon nahi ez dugun tokian egotea da erbestea. Elurra egiten du, eta hotzak gorputzak hartzen, erbestea ez-toki baita. Fermin Alberdi euskal kazetaria Madrila bidaltzen dute Sebastian Saldiasen azken egunak nolakoak izan ziren kontatzeko. Horrek bizitza aldaraziko dio. Hori da eleberri honen abiapuntua. Baina, funtsean, maitasuna zer den adierazi nahia da. Maitasunari eustea bizitzari eustea baita; bizitza maite duenak ezin maitasunik gabe bizi. Musikarik gabe ere ezin bizi, berak eramaten gaitu egon nahi dugun tokira. Bakea, azken finean, errurik gabeko mundu berrira sartzea baino ez da.

Aita bat, lau emazte eta hogeita lau senideko familia kikuyu batean jaio zen Ngugi wa Thiong’o, Limurun (Kenya), 1938an. Haurtzaro xume bezain zoriontsua darama mutikoak, britainiarren koloniaren mendean bizi denik ia ohartu gabe. Pixkanaka, ordea, aldaketa ugari hasiko dira gertatzen bere inguruan, eta, adinean aurrera egin ahala, are handiagoa izango da horien eragina bere bizitzan, urruneko itzal gisa ikusten zuen inperioaren bortizkeria eta haren kontrako altxamenduen ondorioak etxe-zokoraino sartuko baitzaizkie laster.

Haurtzaroko oroitzapenen bilduma honetan ez dira falta jaioterriko paisaiaren eta jendearen gaineko deskribapen zehatz eta koloretsuak, ez eta tradizio,eta kultura kikuyuenak ere. Haur zeneko begirada berreskuratu du egileak bere istorioaz eta testuinguru sozio-politikoaz idazterakoan: jakin-minezko begirada, irreala eta erreala biak bat egiten dituena, magiaren boterean sinesteari utzi ez dion haurrarena; ezeren gainetik, amets egiteari inoiz uzten ez dion mutiko baten begirada.

Ipuin-liburu gogorra da. “Hik ez dakik zer den beldurra” da ipuin guztietan entzungo den melodia, leitmotiv-a, eta melodiak bere baitan biltzen dituen geruza-azalak inpaktu handikoak dira. Gaizkiari buruzko gogoeta gupidagabea. Handia da ipuinen tentsio psikologikoa, eta ez apalagoa irakurlearengan sortutako deserosotasuna. Irakurleari ezinegona sortzen dioten galderak eta hausnarketak egiten dira. Denok daramagula barruan munstro bat, denok garela min egiteko kapaz.
Maisuki idatzitako lana da; nabarmentzekoa da prosaren poetikotasuna eta indarra. Laburtasuna eta zehaztasun errealista dira ipuin-liburuaren ezaugarri aipagarrienak. Aldi berean, poema gogoangarri baten haritik, jolasean bezala, munduratutako gaizkiaren lore-sorta ederra da liburua.

Ongi etorri Ane eta Moonen ametsetara! Ametsetan edozer gauza gerta liteke, baietz? Bi adiskide hauek beti ibiltzen dira elkarrekin, eta, gauero, begiak ixten dituztenean, leku askotara joaten dira bidaian, gauza ugari ikasten dituzte, eta, zenbaitetan, izaki berezi bilakatzen dira. Joan al nahi duzu beraiekin bidaian?
Abentura honetan, Ane eta Moon itsasoan murgilduko dira, eta, Persi olagarroaren eta Mia sirenaren eskutik, errealitate triste batekin topo egingo dute: kutsadura ari da ozeanoak suntsitzen. Denak elkarrekin, indarrak batuko dituzte soluzio baten bila.

Se ha incorporado a clase un alumno marroquí. Además de guapo, Said es inteligente y amable. Todas las miradas de las chicas de clase se posan en él. Pero, como en otras ocasiones, es Klara la que se hace con el chico. Para ella, que recurre al más patético estereotipo de sufrimiento, enamorarse es sinónimo de sacrificio. El amor romántico, causa de tanta frustración.

A Miren no le gusta por ser guapo, o no solo por eso. Para ella Said es inteligente y amable, además de agradable. Le parece que Said es una persona sensible, algo que ella aprecia de verdad, lejos del convencionalismo racista y clasista de Klara. Palabras como amistad, solidaridad, tolerancia o libertad contienen para ella un valor significativo impagable. Y hace suya la sugerencia del profesor de Literatura en el sentido de que, aunque en ocasiones no hay otro remedio, no hemos venido a este mundo a sufrir. Juega a su favor la dimensión más plena y bella del Romanticismo. La rebeldía y la aspiración por mejorar lo que nos ha dado la vida (o lo que somos). La novela versa sobre el amor y la vida; y lo que el cultivo de la sensibilidad (y el arte) nos puede deparar en el camino.

Una vez más, Ramon Saizarbitoria nos regala una obra escrita con maestría narrativa y humana dirigida a todos los lectores, jóvenes y adultos. 

Handia filmak zabaldu zuen jendartean Migel Joakin Eleizegiren fama, gigantismo gaixotasuna izan zuen gazte bat, 2 metro eta 41 zentimetro neurtzera iritsi zena. Altzoko Handia deitzen zioten, herri hartan jaioa baitzen, eta izen hori jarri diogu haurrei zuzendutako literatur bilduma honi, pertsonaia hori izango duelako protagonista. Album formatuan argitaratuak, Koldo Izagirreren testu poetiko eder banarekin eta Irrimarrak sentsibilitate handiz irudietan emanak.