Nadie pone en duda que las mujeres estuviéramos allí, en todas las épocas y en todos los acontecimientos. Pero no tenemos suficientes datos sobre quiénes fuimos, qué hicimos y de qué manera. Respondiendo a estas preguntas, la historiadora Cira Crespo y la ilustradora Elena Ciordia presentan en este ensayo literario las historias de más de cincuenta mujeres que vivieron en Euskal Herria desde la Edad Antigua hasta nuestros días. Baronesas, asesinas, bertsolaris, trabajadoras de la construcción, impresoras, contrabandistas, médicos, artistas, hijas, viudas, madres… Un abanico heterogéneo de personalidades que nos ayudan a contar la historia de Euskal Herria a través de sus mujeres. Mediante este trabajo ilustrado de divulgación, las autoras quieren poner ejemplos y bases para repensar el relato histórico. Porque para contar otra historia y construir una Euskal Herria diversa, hay que poder imaginarla.

Izan ginela badakigunez, nor izan ginen eta zer egin genuen galdetu behar. Horiei erantzun nahian, artxibo lan zorrotza egin dute Cira Crespo historialariak eta Elena Ciordia ilustratzaileak kutsu literarioko azterlan hau eraikitzeko. Historiaurretik abiatu eta gure garaira arte, berrogeita hamar emakume baino gehiago aurkezten dizkigute, norbanakoak eta taldeak, betiere bizirik ez daudenak, bizi direnak beren historia idazten ari baitira oraindik. Helburua, argia: zenbait emakumeren bizitza ezagutarazte hutsetik harago, historia kolektibo bat eraikitzeko oinarriak jartzea, hots, Euskal Herriko iruditeria zimenduetatik eraberritzea. Norbanakoen eta kolektiboen izenen bitartez, historiari identifikazio bat jartzen zaio, eta horrek irakurleari lagunduko dio harekiko posizio bat hartzen; ilustrazioak, berriz, tresna historiko aparta dira emakumeon presentzia gorpuztuaren kontzientzia hartzeko eta garai jakin batekin lotzeko. Horrela, ordena kronologikoan aurkezten zaizkigu baronesak, hiltzaileak, bertsolariak, eraikuntzako langileak, inprimatzaileak, kontrabandistak, medikuak, tabernariak, artistak, bai eta senide, alaba, alargun eta amak ere. Dibulgaziozko lan ilustratu hau historia birpentsatzeko oinarri ezinbestekoa da, ahalik eta kontaketa osoenaren bidean.